Strażacy i przewodnicy zasmuceni rozbiórką grobu Rybackiego. Jest jednak szansa

- W imieniu Zarządu Miejskiego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP w Łowiczu oraz korpusu strażaków ochotników służących w OSP w Łowiczu i OSP Ratownictwo Wodne w Łowiczu, wyrażamy oburzenie z powodu naruszenia miejsca wiecznego spoczynku małżonków Marii i Karola Rybackich na cmentarzu katedralnym w Łowiczu (…) – czytamy w piśmie podpisanym przez Krzysztofa Dałka, Prezes ZM ZOSP RP w Łowiczu, Marka Przyżyckiego, szefa OSP w Łowiczu
oraz Janusza Bilczewskiego, kierującego miejscową jednostką ratownictwa wodnego OSP.

Autorzy pisma przypominają, że Karol Rybacki był wieloletnim członkiem Ochotniczej Straży Ogniowej Łowickiej. - To przykre zdarzenie zbiegło się z 80. rocznicą śmierci K. Rybackiego, który jako strażak od samego początku utworzenia jednostki, ofiarnie służył naszemu miastu i jego mieszkańcom – twierdzą autorzy listu otwartego. - Zasiadał w pierwszym historycznym zarządzie naszej straży, przez wiele lat pełnił funkcję sekretarza. Za szczególne zasługi otrzymał tytuł honorowego członka OSOŁ, a także został wyróżniony odznaczeniami strażackimi.

Przedstawiciele strażackich jednostek uważają, że „haniebne potraktowanie grobu śp. Karola Rybackiego i jego żony obraża także wszystkich łowickich strażaków”. Oczekują oni wyjaśnienia przyczyn i okoliczności tego niezwykle przykrego wydarzenia, a także wyciągnięcia konsekwencji wobec osób, które przyczyniły się do zniszczenia grobu.
- Stoimy na stanowisku, iż zaistniała szkoda powinna zostać niezwłocznie naprawiona, a wówczas zmarłym zostaną oddane należne honory – tak kończy się nadesłane do nas pismo.

Także przewodnicy PTTK w Łowiczu zabrali głos w sprawie zniszczenia grobu zasłużonego społecznika. Poniżej list otwarty przesłany nam przez działaczy PTTK.

Zarząd Oddziału Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego w Łowiczu z zaskoczeniem
przyjął informację o zburzeniu nagrobka wielce zasłużonej postaci dla dziejów Łowicza – Karola Rybackiego
i uczynienia tam miejsca pochówku innych osób. Obok Anieli Chmielińskiej, Romualda Oczykowskiego
i Władysława Tarczyńskiego należał on do wybitnych postaci Łowicza z przełomu XIX i XX wieku i jego
grobowiec powinien stanowić trwałą pamiątkę o tych czasach i o nim samym.
Karol Rybacki ponad 50 lat swojego życia poświęcił dla tego miasta. Od 1881 roku prowadził w Łowiczu
drukarnię, a sześć lat później księgarnię. Był założycielem pierwszego w Łowiczu masowego pisma
„Łowiczanin”, które wydawał i redagował od 1911 r. Z jego drukarni wyszły dziesiątki książek, czasopism,
druków ulotnych. Obok pracy zawodowej, którą wykorzystywał również w działaniach na rzecz
społeczeństwa łowickiego, był aktywnym uczestnikiem życia społecznego i kulturalnego miasta. Działał
w Towarzystwie Śpiewaczym „Lutnia”, Resursie Rzemieślniczej, Grupie Amatorskiego Towarzystwa
Dramatycznego. Ponadto działał w Straży Pożarnej, jednak po sprzeciwie carskiemu urzędnikowi był
osadzony w areszcie policyjnym i dla dobra organizacji musiał się z niej wypisać. Był też współzałożycielem
Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego w Łowiczu i jego pierwszym prezesem w 1908 r., którego to
towarzystwa jesteśmy kontynuatorami. W czasie I wojny światowej za sprzeciw wobec władz okupacyjnych
został internowany i wywieziony do Niemiec, gdzie przebywał w obozie w Dancholm i zamku Celle.
Karol Rybacki był autorem kilku publikacji. Napisał powieść „Księżanka Zocha”, „Bajki i powiastki dla
dzieci i młodzieży”, „Notatki Jeńca z Danholmu”. Był też pomysłodawcą gry planszowej „Podróż po Łowiczu
z przeszkodami”. Czynnie organizował życie społeczne miasta. W jego drukarni organizowano wyjazdy
Łowiczan w ramach PTK, prowadzono zbiórki w celu wsparcia inicjatyw prospołecznych w mieście,
organizowano życie kulturalne Łowicza. Był też przewodniczącym Rady Miasta i radnym miejskim. To tylko
niektóre z wielu działań Karola Rybackiego.
Miejsce spoczynku tak wybitnego człowieka powinno być darzone szacunkiem i pamięcią potomnych.
Od wielu lat członkowie Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego na grobie swojego pierwszego
prezesa zapalali znicze i dbali o otoczenie grobu. Corocznie podczas spacerów z mieszkańcami
odwiedzaliśmy grób i przybliżaliśmy mieszkańcom działania Karola Rybackiego. Od kilku lat PTTK prowadzi
też kwestę na rzecz ratowania zabytkowych grobów na cmentarzach łowickich. Akcja ta spotkała się
z wielką przychylnością mieszkańców, którzy dostrzegali konieczność ratowania zabytkowych grobów.
W 30-tysięcznym Łowiczu zbieraliśmy więcej datków niż w sąsiednich 50-tysięcznych miastach. Dzięki temu
udało się uratować wiele zabytkowych grobowców. W 2014 r. z uwagi na znaczne skorodowanie krzyża na
grobie Rybackiego oczyściliśmy i pomalowaliśmy go oraz odnowiliśmy mało czytelną tablicę z napisem.
Stan nagrobka nie wskazywał, by ktokolwiek był jego opiekunem – uznaliśmy, że przez szacunek dla Karola
Rybackiego zachowano jego grób przez osiem dekad.
Rok 2015 ogłoszony przez PTTK w Łowiczu Rokiem Karola Rybackiego miał być okazją
do przypomnienia tej wielkiej postaci i w godny sposób jego uhonorowania. Włączyły się w to inne instytucje
i osoby znane w Łowiczu. W planach, z inicjatywy Jacka Rutkowskiego i Macieja Malangiewicza, a z fundacji
społeczeństwa łowickiego było również położenie nowej płyty na grobowcu Rybackiego. Dziś okazało się,
że symbolem zasług tak szanowanej postaci stał się jego zniszczony grób i planowany w tym miejscu nowy
grobowiec z pochówkiem innej osoby.
Tym apelem do społeczeństwa łowickiego, władz miasta, władz kościelnych, organizacji i stowarzyszeń
społecznych Łowicza chcemy zwrócić uwagę na problem wielu zapomnianych, opuszczonych grobów
innych wybitnych mieszkańców miasta. Dziś jest to Karol Rybacki, jutro mogą być kolejni z wielkich
społeczników łowickich, burmistrzów i radnych miejskich, bohaterów powstań i wojen, pedagogów, księży,
artystów. Człowiek tak długo żyje, jak długo trwa pamięć o nim. Nie pozwólmy, by o nich zapomniano.
W imieniu Zarządu Oddziału PTTK w Łowiczu
Adam Szymański
Zdzisław Kryściak

Na temat pism, które do nas dotarły będziemy rozmawiać z ks. Wiesławem Skoniecznym, proboszczem parafii katedralnej w Łowiczu. Już teraz jednak wiadomo, że nagrobek uległ zniszczeniu na zlecenie osoby, która kilka lat temu nabyła prawo do postawienia w tym miejscu nowego grobowca.
Jest jednak szansa na to, aby przywrócić grób Karola Rybackiego. W tej sprawie z księdzem proboszczem spotkał się m. in. burmistrz Krzysztof Kaliński, który po wstępnych rozmowach jest dobrej myśli.
Z naszych ustaleń wynika, że rozmawiają oni z osobą, którą stała się właścicielką cmentarnej kwatery. Czas pokaże, czy przekonają ją do wyboru innego miejsca.

Polecamy także lekturę komentarza nadesłanego do nas przez Jacka Rybusa, przewodnika PTTK

Dziś Rybacki, jutro Chmielińska, potem Tarczyński i Wegner

Z wielkim zdziwieniem i niedowierzaniem przyjąłem informację dotyczącą rozbiórki, a tym samym usunięcia grobu Karola Rybackiego na cmentarzu katedralnym w Łowiczu. To osoba niezwykle zasłużona dla Łowicza i choćby dlatego, jego pochówek powinien pozostać w takim stanie w jakim był. Co więcej! Powinien być otoczony, podobnie jak wszystkie inne groby zasłużonych Łowiczan, specjalną ochroną ze strony konserwatora, kościoła i miasta! Tymczasem „znika na naszych oczach” kolejny cenny historycznie grób łowickich nekropolii! Ma powstać w tym miejscu grób rodzinny na którym ma być umieszczona tablica z informacją o Karolu Rybackim. Ale czy będzie to, to samo miejsce?
Tym bardziej „boli”, że dzieje się to w Roku Karola Rybackiego, ogłoszonym przez PTTK oddział w Łowiczu. W czasie, gdy przygotowaliśmy szereg wydarzeń i inicjatyw przybliżających życie i działalność tego zasłużonego dla naszego miasta Łowiczanina, a Maciej Malangiewicz, dyrektor ŁOK i Jacek Rutkowski planowali remont grobu Rybackiego z pieniędzy pozyskanych ze sprzedaży cegiełek w czasie promocji swojego albumu „I wojna światowa w Łowiczu 1914-1918”.
Jest dla mnie, mówiąc łagodnie, zupełnie niezrozumiałym fakt sprzedaży takiego grobu i adaptowanie go do innych celów! Nie chcę tu oceniać podjętych decyzji, bo pewnie każdy ma trochę racji, ale czy w tym konkretnym przypadku, pomimo dobrych chęci, nie popełniono błędu?
Usuwanie starych, historycznych grobów na łowickich cmentarzach dostrzegliśmy już kilka lat temu, kiedy razem z mieszkańcami Łowicza w ramach spacerów przewodnickich, odwiedzaliśmy groby zasłużonych Łowiczan, przewodników i osób działających w strukturach PTTK. Zauważyliśmy wówczas, że wiele cennych, wykonanych z piaskowca zabytkowych grobów, zastępowanych jest współczesnymi, lastrykowymi obiektami. Wiele z nich było i nadal pozostaje w stanie agonalnym, wymagającym natychmiastowej renowacji.
Czarę goryczy przelały usilne poszukiwania grobu powstańca z 1863 r Karola Mejora na cmentarzu Świętego Ducha „Emaus”. Grób ten był niezwykle ważny, gdyż pochowani zostali w nim również dwaj inni powstańcy styczniowi Adolf Szoppe i Wincenty Bunszus. Wzięci do niewoli pod Bolimowem, straceni zostali na Nowym Rynku i „na Kostce” dziś ul. Powstańców 1863 r. Poszukiwania okazały się bezskutecznie. Nie mogliśmy zapalić na ich grobie świeczki z okazji 150 rocznica wybuchu Powstania Styczniowego.
Od pięciu lat PTTK oddział w Łowiczu razem z mieszkańcami Łowicza organizuje kwestę na rzecz ratowania zabytkowych grobów łowickich cmentarzy, której celem jest przeciwdziałanie tego tupu sytuacjom oraz uwrażliwianie wszystkich na piękno łowickich nekropoli. To od nas zależy co pozostanie na łowickich cmentarzach dla przyszłych pokoleń. Usuwając stare groby, zacieramy ważny element historii Łowicza! Tego typu działania nie powinny mieć miejsca!
Mam nadzieję, że finał tego smutnego wydarzenia będzie miał pozytywne zakończenie. W innym przypadku nie widzę celu i sensu organizowania kolejnych zbiórek, gdy dopuszcza się do tego typu sytuacji.
Jacek Rybus
Przewodnik Turystyczny PTTK. Organizator „Kwesty na rzecz ratowania zabytkowych grobów łowickich cmentarzy” z ramienia PTTK Odział w Łowiczu.