Organizacja wycieczki szkolnej. Kto podpsuje zgodę na wycieczkę? Ilu musi być opiekunów i czy każdą wycieczkę trzeba zgłosić do kuratorium?

Organizując wyjazd dla dzieci przez instytucje, należy stosować się do przepisów Rozporządzenia ministra edukacji narodowej 1 z dnia 25 maja 2018 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki. Przepisy mówią m.in. o tym, jakie cele może mieć wycieczka oraz czego należy dopilnować przed i w trakcie wyjazdu.

Każda wycieczka, pomijając miejsce wyprawy oraz długość trwania ma kilka wspólnych elementów:

• Opiekunowie – dyrekcja musi wyznaczyć spośród grona pedagogicznego szkół kierownika oraz opiekunów wycieczki, w niektórych przypadkach, może to być osoba niebędąca pracownikiem szkoły.

  Liczba uczestników wypoczynku pozostających pod opieką jednego wychowawcy nie może przekraczać 20 osób, a w przypadku grupy z dziećmi do 10. roku życia oraz grupy mieszanej, w której są dzieci do 10. roku życia, nie może przekraczać 15 osób. W zależności od rozwoju psychicznego dzieci i charakteru wycieczki, dyrektor może zdecydować o potrzebie większej liczby opiekunów.

  Ich rolą jest przede wszystkim zapewnienie opieki dzieciom i współdziałanie z kierownikiem wyjazdu.

• Kierownik wycieczki – odpowiada za organizację formalną, wypełnienie karty wycieczki, uzyskanie zgody dyrektora i pozostałe formalności np. zebranie zgód rodziców, przydzielenie zadań opiekunom, zarządzanie finansami i podsumowanie wyjazdu.

• Zgoda rodziców na udział w wycieczce – każdorazowo rodzic lub opiekun prawny dziecka musi wyrazić pisemną zgodę na udział dziecka w wycieczce.

Wycieczki mogą być kilkugodzinne, całodniowe lub kilkudniowe. Wyjście do kina lub do muzeum również podlega tym samym przepisom, co wyjazd w góry.

Przepisy dzielą wycieczki szkolne na:

• przedmiotowe – inicjowane przez nauczycieli w ramach realizowania podstawy programowej z danego przedmiotu np. wyjście do teatru.
• krajoznawczo-turystyczne – to wycieczki o charakterze interdyscyplinarnym, organizowanych w celu nabywania wiedzy o otaczającym środowisku i umiejętności zastosowania tej wiedzy w praktyce np. wycieczka na grzybobranie.
• specjalistyczne wycieczki krajoznawczo-turystyczne – udział w nich wymaga od uczniów przygotowania kondycyjnego, sprawnościowego i umiejętności posługiwania się specjalistycznym sprzętem, a program wycieczki przewiduje intensywną aktywność turystyczną, fizyczną lub długodystansowiec na szlakach turystycznych (jak szczegółowo wyjaśnia rozporządzenie).

Przepisy pozwalają, aby dyrektor zgodził się na pełnienie funkcji kierownika wycieczki i opiekuna przez jedną osobę, jeżeli mają takie uprawnienia i pozwala na to rodzaj wycieczki.

Kierownik wycieczki musi mieć wykształcenie pedagogiczne. Natomiast opiekunem może być osoba pełniąca funkcje niepedagogiczne np. pomoc nauczyciela, jeżeli pozwala na to cel i charakter wycieczki. Decyzję podejmuje dyrektor szkoły.

Do kuratorium nie trzeba zgłaszać wycieczek, które trwają do 3 dni i są planowane w czasie dni nauki szkolnej.

Jeżeli szkoła organizuje wycieczkę, obóz w trakcie dni wolnych w danym roku szkolnym np. podczas wakacji, ferii zimowych i przerw świątecznych musi zgłosić organizowanie wypoczynku, jeśli trwa więcej niż 3 dni. Inni organizatorzy np. organizacje pozarządowe muszą zgłosić wypoczynek w przypadku organizacji wypoczynku dłuższego niż 2 dni. Wynika to z definicji wypoczynku organizowanego dla dzieci i przepisów Ustawy o systemie oświaty.

Mówią o tym następujące przepisy Ustawy:

• Art. 92d. 1. Organizator wypoczynku jest obowiązany zgłosić kuratorowi oświaty właściwemu ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania organizatora wypoczynku zamiar zorganizowania wypoczynku.
• Art. 92e. 1. Zgłoszeniu, o którym mowa w art. 92d ust. 1, nie podlega zamiar zorganizowania wypoczynku przez szkołę lub placówkę, trwającego do 3 dni.

Jak wyjaśniają eksperci w poradniku ngo.pl dotyczącego organizacji wypoczynku, „organizacja pozarządowa musi zgłosić każdy wypoczynek trwający minimum 2 dni. Jednodniowe wyjazdy nie wymagają zgłoszenia.”

Kwestie wynagrodzenia nauczycieli za wycieczki szkolne często powracają do dyskusji w oświacie. Obecnie, nauczyciel, który uczestniczy w wycieczce szkolnej z dziećmi i jest ich opiekunem, nie otrzymuje wyższego wynagrodzenia, prawa do dnia wolnego lub wynagrodzenia na godziny ponadwymiarowe (które generują się nawet podczas jednodniowej wycieczki, a już na pewno na kilkudniowej) z tytułu innej formy prowadzonych zajęć.

Dyrektor może zadecydować o dodatku motywacyjnym doceniając zaangażowanie swojego pracownika w planowanie ciekawych wycieczek dla uczniów.

Wycieczki szkolne są integralnym elementem systemu kształcenia i wychowania. Idealnie jest, kiedy nauczyciel realizuje wycieczki, mieszcząc się w ramach 40-godzinnego czasu pracy. W praktyce to udaje się, jeśli mówimy o wyjściu do teatru, kina lub na mecz.

Chociaż dodatkowe wynagrodzenie za wycieczki nie widnieje jako składowa wynagrodzenia w Karcie nauczyciela to Sąd Okręgowy w Gliwicach w wyroku VI P 165/07, a także podobnie Sąd Rejonowy w Lubinie w wyroku z 2 kwietnia 2015 r. IV P 383/14 orzekli, że jeśli w wyniku nadmiarowej pracy nauczyciela wystąpiły godziny nadliczbowe (przekraczające 40 godzin tygodniowo), to nauczycielowi należy wypłacić wynagrodzenie za godziny nadliczbowe.